BÀI 1: THẾ GIỚI QUAN DUY VẬT VÀ PHƯƠNG PHÁP LUẬN BIỆN CHỨNG
*Thế giới quan là toàn bộ những quan điểm và niềm tin định hướng hoạt động con người trong cuộc sống.
*Phương pháp là cách thức để đạt được mục tiêu đề ra.
*Phương pháp luận biện chứng là phương pháp xem xét sự vật hiện tượng trong sự ràng buộc quan hệ lẫn nhau giữa chúng, trong sự vận động và phát triển không ngừng của chúng.
*Phương pháp luận siêu hình là phương pháp xem xét sự vật hiện tượng một cách phiến diện, chỉ thấy chúng tồn tại trong trạng thái cô lập, không vận động, không phát triển, áp dụng một cách máy móc đặc tính của sự vật với đặc tính của sự vật khác.
BÀI 3: SỰ VẬN ĐỘNG VÀ PHÁT TRIỂN CỦA THẾ GIỚI VẬT CHẤT
*Vận động là mọi sự biến đổi (biến hoá) nói chung của sự vật và hiện tượng trong giới tự nhiên và đời sống xã hội.
*Các hình thức vận động cơ bản của thế giới vât chất:
- Vận động cơ học: là sự di chuyển vị trí của các vật thể trong không gian.
- Vận động vật lí: sự vận động của các phân tử, các hạt cơ bản, các quá trình nhiệt điện…
- Vận động hoá học: quá trình hoá hợp và phân giải các chất.
- Vận động sinh học: sự trao đổi chất giữa cơ thể sống và môi trường.
- Vận động xã hội: sự biến đổi, thay thế giữa cơ thể sống với môi trường.
*Phát triển là khái niệm dùng để khái quát những vận động theo chiểu hướng tiến lên từ thấp đến cao, từ đơn giản đến phức tạp, từ kém hoàn thiện đến hoàn thiện hơn. Cái mới ra đời thay thế cái cũ, cái lạc hậu.
- Phát triển là khuynh hướng tất yếu của thế giới vật chất: Phát triển là khuynh hướng tất yếu của thế giới vật chất. Đó là cái mới thay thế cái cũ, cái tiến bộ thay thế cái lạc hậu. Khi xem xét 1 sự vật, hiện tượng hoặc đánh giá một con người cần phát hiện ra những nét mới, ủng hộ cái tiến bộ, tránh mọi thành kiến bảo thủ.
BÀI 4 : NGUỒN GỐC VẬN ĐỘNG, PHÁT TIỂN CỦA SỰ VẬT VÀ HIỆN TƯỢNG
*Theo Triết học Mác – Lênin, mâu thuẫn được hiểu là một chỉnh thể, trong đó hai mặt đối lập vừa thống nhất với nhau, vừa đấu tranh với nhau.
*Mặt đối lập của mâu thuẫn : Mặt đối lập của mâu thuẫn là những khuynh hướng, tính chất, đặc điểm …mà trong quá trình vận động, phát triển của sự vật và hiện tượng, chúng phát triển theo những chiều hướng trái ngươc nhau.
*Sự thống nhất giữa các mặt đối lập: Trong mâu thuẫn, hai mặt đối lập liên hệ, gắn bó với nhau, làm tiền đề tồn tại cho nhau. Triết học gọi đó là sự thống nhất giữa các mặt đối lập.
*Giải quyết mâu thuẫn (đưa ra mâu tuẫn bất kỳ và cách giải quyết mâu thẫu đó là gì?)
BÀI 6: KHUYNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN CỦA SỰ VẬT VÀ HIỆN TƯỢNG.
*Phủ định là xóa bỏ sự tồn tại của một sự vật, hiện tượng nào đó.
*Phủ định siêu hình là sự phủ định được diễn ra do sự can thiệp, sự tác động từ bên ngoài, cản trở hoặc xóa bỏ sự tồn tại và phát triển tự nhiên của sự vật
*Phủ định biện chứng là sự phủ định được diễn ra do sự phát triển của bản thân sự vật và hiện tượng, có kế thừa những yếu tố tích cực của sự vật và hiện tượng cũ để phát triển sự vật và hiện tượng mới.
BÀI 7: THỰC TIỄN VÀ VAI TRÒ CỦA THỰC TIỄN ĐỐI VỚI NHẬN THỨC
*Nhận thức cảm tính: Là giai đoạn nhận thức được tạo nên do sự tiếp xúc trực tiếp của các cơ quan cảm giác với sự vật – hiện tượng, đem lại cho con người hiểu biết về các đặc điểm bên ngoài của chúng.
*Nhận thức lý tính: Là giai đoạn tiếp theo, dựa trên các tài liệu do nhận thức cảm tính đem lại, nhờ các thao tác của tư duy như phân tích, so sánh, tổng hợp, khái quát hóa... để tìm ra bản chất, quy luật của SVHT.
*Vai trò của thực tiễn đối với nhận thức
- Thực tiễn là cơ sở của nhận thức
- Thực tiễn là động lực của nhận thức
- Thực tiễn là mục đích của nhận thức
- Thực tiễn là tiêu chuẩn của chân lí.