Cùng với Chèo và Tuồng Ả đào là thể loại nghệ thuật đầu tiên được sinh hoạt dưới thể thức âm nhạc chuyên nghiệp của Đại Việt. Trong đó, Ả đào tỏ ra nổi trội hơn hẳn về mặt chức năng xã hội cũng như bề dày lịch sử. Bởi bên cạnh việc phục vụ nhu cầu thụ hưởng nghệ thuật của cộng đồng, nó còn đóng vai trò như một hình thức âm nhạc nghi lễ, tín ngưỡng. Trong xã hội thời phong kiến, lễ tế thần linh được coi là một trong những nghi thức quan trọng nhất của đời sống văn hóa cộng đồng. Nhiều nhà nghiên cứu còn cho rằng đó là hình thái sinh hoạt mang tính cổ xưa hơn cả của xã hội loài người. Theo đó, thiết chế văn hóa đình - đền làng dĩ nhiên là một phần quan trọng của cơ cấu chính quyền địa phương. Nếu nhìn theo cách đó thì có thể nói rằng Ả đào là một trong những loại hình nghệ thuật có tuổi đời “xưa nhất”.
Với sự góp mặt trong các nghi thức tế lễ của chính quyền trung ương và địa phương, nghệ thuật Ả đào đương nhiên giữ vị trí hàng đầu trong nền âm nhạc dân tộc và bao trùm hầu khắp các vùng địa văn hóa của đất tổ Đại Việt. Hệ thống những di tích giáo phường còn rải rác trên khắp các vùng miền Bắc và Bắc Trung Bộ là những bằng chứng hùng hồn cho nhận định đó. Đến đây chúng ta đã có thể hiểu tại sao thể loại âm nhạc này lại mang nhiều tên gọi đến thế. Hơn nữa, bản thân mỗi tên gọi đã tự hàm nghĩa những không gian văn hóa, chức năng xã hội và những hình thức biểu hiện khác nhau của thể loại. Đó là đặc điểm hết sức độc đáo, khẳng định vị trí đặc biệt quan trọng của nghệ thuật Ả đào trong nền âm nhạc dân tộc cổ truyền Việt Nam.