Vì thế, để giúp chúng ta hiểu thêm về quá trình cải tạo bộ mặt của vùng đất Điện Biên sau chiến tranh, nhà văn Nguyễn Huy Tưởng đã để lại cho bạn đọc một cuốn tiểu thuyết có tên Bốn năm sau cùng với thư từ và những trang nhật ký về chuyến đi thực tế tại Điện Biên (từ tháng 8 đến tháng 12 năm 1958). Những trang di sản ấy đã được con trai ông là Nguyễn Huy Thắng biên soạn và chú dẫn thành cuốn sách Bốn năm sau và những trang viết về Điện Biên.
Cuốn sách được chia thành ba phần rõ ràng: phần tiểu thuyết có nhan đề Bốn năm sau, phần nhật ký với tiêu đề “Điện Biên lẫn lộn giữa hoang vu và bàn tay người”, phần thư từ, bài viết với tiêu đề “Sự nghiệp kiến thiết Điện Biên có một sức hấp dẫn lạ lùng”. Mỗi một phần tôi nghĩ đều chứa đựng nhiều bài học ý nghĩa khác nhau.
Đọc qua tác phẩm Bốn năm sau, người đọc sẽ hiểu được đời sống của người dân trong quá trình cải tạo vùng đất Điện Biên và mối quan hệ máu thịt giữa những người lính với quần chúng. Nội dung tiểu thuyết tập trung vào câu chuyện của Doan, một người lính từng tham gia kháng chiến nay được điều về Điện Biên để tăng gia sản xuất. Thông qua nhân vật Doan, nhà văn Nguyễn Huy Tưởng đã phác họa một cách chân thật về đời sống tình cảm của một người lính cùng những hoạt động tái thiết Điện Biên trong điều kiện khó khăn, thiếu thốn trăm bề. Cũng từ đó, chúng ta mới hiểu được rằng chiến tranh đi tới đâu là gieo rắt đau thương đến đó, và kết thúc chiến tranh đã khó, phục hồi hậu quả sau chiến tranh còn khó hơn gấp vạn lần. Qua ngòi bút tinh tế của Nguyễn Huy Tưởng, bạn đọc sẽ cảm nhận được những nỗi đau mà con người nơi đây phải gánh chịu và cách họ đã chữa lành vết thương này.
Đến phần nhật ký, bằng ngôn từ gãy gọn, sắc sảo, giọng văn thẳng thắn, nhà văn đã ghi chép một cách đầy đủ, chi tiết về bốn tháng sinh sống và làm việc ở Điện Biên. Qua đó, người đọc dường như được theo chân nhà văn trải nghiệm cuộc sống thực tế tại Điện Biên, cảm nhận rõ rệt sự vất vả trong quá trình lao động đầy rẫy thách thức, thấu hiểu sâu sắc nỗi đau và sự mất mát mà chiến tranh để lại… Nhà văn đã đem những trải nghiệm của mình đến với người đọc một cách chân thật như thể mình được cùng đi, cùng đứng, cùng ngồi với tác giả và cùng được tâm sự với những người chiến sĩ đã cống hiến xương máu cho Điện Biên. Được đối thoại với những người đã nếm trải mùi vị của chiến tranh, những người được sinh ra trong hòa bình mới nhận ra rằng những ai từng chứng kiến những năm tháng đầy máu và nước mắt đó sẽ không bao giờ muốn sống lại những ngày tháng bi thương ấy. Bên cạnh đó, độc giả cũng cảm nhận được niềm tin, sức sống và sự vui tươi, phấn khởi về tương lai tốt đẹp đang dần nảy nở trên mảnh đất Điện Biên.
Đọc phần thư từ của nhà văn Nguyễn Huy Tưởng gửi gia đình, bạn bè và ngược lại, người đọc sẽ thấy được một khía cạnh tích cực của những người nghệ sĩ trong việc xây dựng đất nước. Đồng thời, bạn đọc còn hiểu được tình đồng nghiệp, đồng chí của giới văn nghệ sĩ. Nhất là chúng ta sẽ hiểu được rõ nét hơn về con người của nhà văn Nguyễn Huy Tưởng cùng những suy tư, trăn trở của ông trong bốn tháng trải nghiệm tại Điện Biên. Ngoài ra, ta cũng thấy được tấm chân tình mà nhà văn dành cho mảnh đất Điện Biên nhiều ra sao. Từ đó, độc giả sẽ nhận thức được tầm quan trọng của nghệ thuật đối với đời sống của nhân dân và vai trò của người nghệ sĩ trong việc xây dựng, kiến thiết Tổ quốc.
Có thể nói, khi đọc những trang văn nặng lòng về Điện Biên Phủ của Nguyễn Huy Tưởng, chúng ta mới thấu hiểu được thế nào là gian lao, là vất vả của quá trình khắc phục hậu quả sau chiến tranh và xây dựng đời sống mới tại vùng lòng chảo này.